نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت وساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است. این ماده به مقدار محدود مورد نیاز بوده و مصرف متعادل آن لازم است. نمک به مقدار حدود 3-5 گرم در روز (نصف قاشق مرباخوری)مورد نیاز است.

تداوم مصرف زیاد نمک و مواد شور موجب تجمع آب در بدن شده و ایجاد ورم در تمام و یا قسمت هایی از بدن می شود. مصرف زیاد نمک و غذاهای شور از عوامل موثر بر افزایش فشار خون ، بروز بیماری های قلبی – عروقی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم و ... می باشد.

ید یک عنصر اساسی برای تولید هورمون های تیروئید و رشد و نمو مغز انسان بوده و کمبود آن یکی از شایع ترین علل قابل پیشگیری آسیب مغزی در دنیای امروزی است. کمبود ید در رژیم غذایی انسان موجب بروز عوارض گوناکونی می گردد که به مجموعه آنها اختلال های ناشی از کمبود ید می گویند. این اختلال ها ممکن است از بزرگی غده تیروئید)گواتر( تا عقب ماندگی فیزیکی و ذهنی (کرتنیسم) را شامل شوند.

انواع نمک:

نمک تصفیه شده ید دار برای کاهش شیوع گواتر واختلالات ناشی از کمبود ید ، ناهنجاری های مادرزادی ،کاهش موارد سقط ومرده زایی ، هیپوتیروئیدی مادرزادی ، کرولالی مادرزادی ، کاهش بهره هوشی همراه است و  این گونه نمک های تصفیه شده یددار فاقد فلزات سنگین شامل سرب ،ارسنیک  جیوه  و... )عوامل ایجادکننده سرطان( و ناخالصی های محلول مانند گچ و... می باشند .

 نمک دریا :

نمک دریا نمکی است تصفیه نشده که دارای انواع ناخالصی ها ازجمله فلزات سنگین است که خطر سرطانزایی آنها به اثبات رسیده است. علاوه برداشتنن نا خالصی ها ، نمک دریا دارای میزان کم ید و یا حتی فاقد ید است که نیاز روزانه به ید را تامین نمی کند.  درصورتی نمک دریا می تواند مصرف خوراکی داشته باشد که درقالب استانداردهای موجود،حاوی ید کافی ، مجوز تولید و پروانه ساخت از وزارت بهداشت باشد . تفاوت اصلی نمک دریا و نمک خوراکی در طعم، بافت و فرآوری آنهاست. نمک دریا از آب دریای تبخیر شده بدست می آید درحالی که نمک خوراکی معمولی از معادن نمک می آید و برای از بین بردن مواد معدنی فرآوری می شود. نمک سفره حاوی ید می باشد، درحالی که نمک دریا تصفیه نشده ،حاوی ید کمتربوده  و میتواند سطوح قابل توجهی از جیوه داشته باشد.

سنگ نمک:

این نوع نمک از معدنهای سنگ نمک با حفر زمین توسط ماشینها و سپس انفجار و خرد کردن سنگهای نمک به دست می آید. بیشترین مصرف این نوع نمک برای یخزدایی به کار میرود و این نوع نمک برای مصرف نمی باشد. نمک صورتی هیمالیا:

 این نمک حاوی مقادیر کمی آهن اکسید با ترکیب اصلی NaCl است. منابع اصلی این نمک در پنجاب کشور پاکستان است. طعمی سبکتر از نمک معمولی و شیرینتر دارد. بیشتر در غذاهای سرخ کردنی و فروشویی سبزیجات استفاده میشود.

نمک های آبی و بنفش نیز در بازار وجود دارد که که این رنگها به دلیل وجود برخی عناصر است که موجب ایجاد رنگ در نمک می شود.

اگر مقدار سدیمی که مصرف میکنید از حد توصیه شده فراتر رود، استفاده از نمک دریا ، نمک کوه و یا نمک رودخانه ای به جای نمک معمولی تفاوتی نمی کند. زیاده روی در مصرف از هر نوع نمک منجر به فشار خون و بیماریهای قلبی می گردد. این درحالی است که هنگام استخراج نمک از معادن، ناخالصی هایی وارد آن میشود که برای سلامتی انسان بسیار مضر است، از جمله مهمترین ناخالصی های همراه با نمک می توان به شن، ماسه، خاک، مواد آلایندهای که برای استخراج نمک استفاده شده، مواد محلول همچون سولفات کلسیم و منیزیم و بالاخره فلزات سنگین همچون سرب، جیوه، آرسنیک و کادمیوم اشاره کرد.

توصیه های مصرف نمک:

0. باید تا حد امکان از مصرف نمک پرهیز کرد و بیشتر از دیگر ادویه جات و چاشنی ها ،سبزی های تازه، سیر، لیموترش، آب نارنج، آویشن، شوید و ... برای طعم دار کردن غذا استفاده نمود ، و در صورت استفاده کردن نمک در طبخ غذا، آن را در انتها اضافه کنید زیرا ید موجود در نمک به حرارت حساس بوده و در صورت اضافه شدن در ابتدای پخت بخش زیادی از آن از بین می رود.
1. انواع غذاها و سوپ های آماده مصرف و یا کنسرو شده، غذاهای بیرون از منزل، سوسیس ، کالباس ، چیپس، پفک و آجیل شور مقدار زیادی نمک دارند، بهتر است مصرف این گونه مواد غذایی را محدود کنیم.
2. سر سفره از نمکدان استفاده نکنیم
3. نمک یددار را در ظرف های سربسته و دور از نور و رطوبت نگهداری کنید تا ید موجود در آن از بین نرود.
4. ذائقه کودکان را از اوایل زندگی به غذای کم نمک عادت دهید.
5. به غذای کودک زیر یکسال نمک اضافه نکنید تا ذائقه او به غذاهای شور عادت نکند.
6. جوش شیرین که برای ورآمدن و پف کردن انواع نان و کیک به کار می رود دارای مقدار زیادی سدیم است .بنابراین در افرادی که به علت بیماری، محدودیت مصرف نمک دارند مصرف جوش شیرین هم باید بسیار محدود شده یا قطع شود.
7. قبل از اضافه کردن نمک غذا را بچشید. گاهی اوقات افراد از روی عادت نمک اضافه می کنند، به یاد داشته باشید که ابتدا غذای خود را بچشید.
8. اگر غذای کم نمک برای شروع طعم ملایمی دارد، تسلیم نشوید. بعد از چند هفته جوانه های چشایی شما تنظیم می شود و شروع به لذت بردن از غذای کم نمک می کنید .
9. سس های سالاد و سس کتچاپ حاوی قند و نمک هستند،مصرف آنها را محدود کنید.